کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو (Takotsubo cardiomyopathy)، که برخی افراد به آن “سندروم قلب شکسته” می‌گویند، یک بیماری ناگهانی قلبی است که ناشی از استرس می‌باشد. این بیماری، در واقع حمله قلبی تشخیص داده نمی‌شود، اما ممکن است علائم مشابهی ایجاد کند. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر درباره این سندروم، مقاله امروز ایران لیتمن را به طور کامل مطالعه فرمایید.
سندروم قلب شکسته چیست؟
سندروم قلب شکسته (Takotsubo cardiomyopathy) یا همان کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو، یک بیماری قلبی است که برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ در ژاپن شناسایی شد. در این بیماری، بطن چپ قلب به شکل بادکنک متورم می‌شود. نام این بیماری از تاکوتسوبو ماهیگیری ژاپنی گرفته شده است که برای صید اختاپوس از آن استفاده می‌شود. به همین دلیل، این بیماری به نام کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو شناخته می‌شود.
در افراد مبتلا به سندروم قلب شکسته، بطن چپ قلب به شکل بادکنک متورم می‌شود. در تصویر زیر، مقایسه‌ای بین قلب سالم و قلب مبتلا به سندروم قلب شکسته آورده شده است، که نشان می‌دهد تغییر شکل بطن چپ در این بیماری رخ می‌دهد.
علائم قلب شکسته چیست؟
علائم کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو (Takotsubo cardiomyopathy) شامل علائمی است که به طور مشابه با علائم حمله قلبی می‌باشد. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:
1. ضربان قلب نامنظم
2. سرگیجه یا غش کردن
3. درد در قفسه سینه
4. تنگی نفس
5. علائمی شبیه سکته مغزی، مانند گیجی، بی‌حسی یا افتادگی صورت در یک طرف بدن
عوارض و خطرات شکستن قلب کدامند؟
اکثر افراد مبتلا به سندروم قلب شکسته به سرعت بهبود می‌یابند، اما بعضی از بیماران آسیب دائمی قلب را تجربه می‌کنند که از این تعداد 20 درصد آنها دچار نارسایی احتقانی قلب می‌شوند. گاهی اوقات، این مشکل دوباره رخ می‌دهد که در این حالت به آن «کاردیومیوپاتی تاکوتسوبوی عودکننده» می‌گویند.
عوارض کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو عبارتند از:
1. تجمع مایع در ریه‌ها (ادم ریوی): در برخی موارد، افراد مبتلا به کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو ممکن است مایع درون ریه‌ها تجمع کند که باعث ایجاد مشکل در تنفس و ادم ریوی می‌شود.
2. افت فشار خون: در بعضی موارد، افراد ممکن است با افت قابل توجهی در فشار خون مواجه شوند. این افت فشار خون ممکن است باعث ایجاد علائمی مانند سرگیجه، ضعف و احساس خستگی شود.
3. ضربان قلب نامنظم (آریتمی): کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو می‌تواند باعث ایجاد نامنظمی در ضربان قلب شود که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
4. نارسایی قلبی: برخی بیماران ممکن است پس از سندروم قلب شکسته، نارسایی قلبی تجربه کنند. این عارضه ممکن است شامل ضعف عضله قلب و کاهش عملکرد قلب باشد.
5. لخته شدن خون در قلب: در برخی موارد، کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو می‌تواند منجر به لخته شدن خون در قلب شود که احتمال ایجاد عوارض جدی مانند سکته قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
6. مشکلات دریچه قلب: برخی افراد ممکن است پس از سندروم قلب شکسته، مشکلات دریچه قلب را تجربه کنند که نیاز به درمان و پیگیری دارد.
7. شوک کاردیوژنیک (ناتوانی قلب در پمپاژ خون): در موارد شدید، سندروم قلب شکسته می‌تواند باعث شوک کاردیوژنیک شود که به معنای ناتوانی قلب در پمپاژ خون است و نیاز به مداخله فوری و درمانی فوری دارد.
در صورت تجربه هرگونه علامت یا عارضه مرتبط با کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو، به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق را بگیرید و درمان مناسب را دریافت کنید.
چه زمانی برای قلب شکسته به پزشک مراجعه کرد؟
درد مداوم قفسه سینه می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد. در صورت مشاهده چنین علامتی باید با اورژانس (شماره 115) تا تماس بگیرید. همچنین اگر تنگی نفس دارید یا ضربان قلب‌تان خیلی سریع و نامنظم است، فورا به دنبال مراقبت پزشکی اورژانسی باشید.
علل شکستن قلب چیست؟
محققان اطلاعات کمی در مورد نحوه شکستن قلب دارند و علت دقیق آن را نمی‌دانند. با این حال، حدس می‌زنند که هنگام استرس شدید، ترشح هورمون‌های مرتبط با آن مانند اپی‌نفرین باعث اسپاسم عروق خونی و مختل شدن عملکرد قلب می‌شود. از آنجا که این عارضه در بین زنان به طرز چشمگیری شایع‌تر است، محققان بر این باورند که کاهش سطح استروژن می‌تواند در بروز آن نقش داشته باشد.
غالبا یک مشکل جسمانی یا رویداد احساسی شدید قبل از سندروم قلب شکسته رخ می‌دهد. هر چیزی که باعث واکنش عاطفی قوی شود ممکن است به بروز این بیماری منجر شود، مانند:
مشکلات جسمی ناگهانی نظیر حمله آسم، کووید-19 (کرونا) یا شکستگی استخوان
جراحی‌های جدی
مرگ یکی از بستگان
جروبحث شدید
بلایای طبیعی
مشکلات مالی
تصادفات رانندگی
خشونت خانگی
داروی دیگوکسین در چه مواقعی مصرف می‌شود؟
یک مرد زخمی که تصادف کرده است و کنار ماشین نشسته است
هر گونه رویداد استرس‌زا نظیر تصادفات رانندگی می‌تواند به سندروم قلب شکسته منجر شود.
به ندرت، استفاده از بعضی داروها به سندروم قلب شکسته منجر می‌شود، از جمله: داروهای ضداضطراب، داروهایی که برای درمان گرفتگی بینی استفاده می‌شوند و داروهای اورژانسی که برای درمان واکنش شدید آلرژیک یا حملات شدید آسم استفاده می‌شوند.
همیشه پزشک را از داروهایی که مصرف می‌کنید، حتی داروهای بدون نسخه، مطلع کنید. هنگام شروع یک داروی جدید، با پزشک خود در مورد خطرات و عوارض جانبی احتمالی آن صحبت کنید.
اگر در این مورد نیاز به راهنمایی دارید می‌توانید از طریق امکان مشاوره آنلاین با دکتر قلب و عروق با دکتر مشورت کنید.
عوامل خطر سندروم قلب شکسته عبارتند از:
جنسیت: این بیماری در زنان شایع‌تر از مردان است.
سن: سن اکثر افراد مبتلا به کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو بالای 50 سال است.
مشکلات سلامت روان: اضطراب و افسردگی احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
روش‌های تشخیص قلب شکسته عبارتند از:
1. معاینه بدنی: پزشک شما ممکن است ابتدا یک معاینه بدنی کامل انجام دهد. او ممکن است علائم و نشانه‌های فیزیکی را بررسی کند، از جمله علائم تنفسی، کاهش ضربان قلب، و نشانه‌های ادم ریه‌ای.
2. سوابق پزشکی: پزشک ممکن است درباره سابقه پزشکی شما بپرسد، از جمله علائمی که تجربه کرده‌اید و رویدادهای استرس‌زا یا عوامل ریسکی که ممکن است منجر به قلب شکسته شده باشند.
3. آزمایشات خون: آزمایش‌های خون می‌تواند اطلاعات مفیدی در مورد وضعیت قلب و عملکرد آن ارائه دهد. مثلاً، اندازه و سطح آنزیم‌های قلبی مانند تروپونین، که در صورت آسیب به عضله قلب افزایش می‌یابند، اندازه‌گیری می‌شود.
4. الکتروکاردیوگرافی (ECG): ECG یک آزمون غیرتهاجمی است که با استفاده از الکترودها، فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. این آزمون می‌تواند نشان دهنده تغییرات در ضربان قلب و الگوهای آریتمی باشد.
5. اکوکاردیوگرافی (Echocardiography): اکوکاردیوگرافی امواج صوتی را برای تولید تصاویر قلب و ساختارهای داخلی آن استفاده می‌کند. این روش می‌تواند به پزشک کمک کند تا عملکرد قلب، اندازه و شکل هر قسمت از قلب را بررسی کند و وضعیت قلب شکسته را تشخیص دهد.
6. آنژیوگرافی کرونری (Coronary Angiography): در صورتی که پزشک مشکوک به وجود بلوک آرتری ها در عروق قلبی باشد، ممکن است آنژیوگرافی کرونری را پیشنهاد دهد. در این روش، ماده رادیوپاک در عروق قلب تزریق می‌شود و تصاویر آنژیوگرام برای بررسی وضعیت عروق قلبی و مشکلات مرتبط با آنها به دست می‌آید.
تشخیص قلب شکسته معمولاً نیاز به ارزیابی گسترده‌تر و مشاوره تخصصی دارد. پزشک شما بهترین روش‌های تشکست قلبی تشخیص داده می‌شود. در صورت بروز هرگونه علائم مشکوک یا نگران‌کننده، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
چگونه برای ملاقات با پزشک قلب آماده شوید؟
معمولا قلب شکسته یک بیماری اورژانسی است. در صورت امکان، از یکی از اطرافیان خود بخواهید که با شما به بیمارستان بیاید. این شخص می‌تواند اطلاعاتی را که به شما داده می‌شود به خاطر بسپارد.
در صورت امکان، اطلاعات مهم زیر را با فردی که شما را به بیمارستان می‌برد در میان بگذارید:
علائمی که دارید و مدت زمانی که آنها را تجربه کرده‌اید
اطلاعات شخصی مهم، شامل هرگونه رویداد استرس‌زا مانند مرگ یکی از عزیزان یا از دست دادن شغل
سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی، از جمله ابتلا به دیابت، کلسترول بالا یا بیماری قلبی
داروهایی که مصرف می‌کنید، حتی داروهایی که بدون نسخه خریده‌اید
هر گونه آسیب‌دیدگی قفسه سینه که ممکن است باعث آسیب داخلی شده باشد
سوالاتی در بیمارستان جهت آهی از قلب شکسته باید پرسید.
به نظر شما چه چیزی باعث بروز این علائم شده است؟
اخیراً یکی از عزیزانم را از دست داده‌ام. آیا ممکن است علائم من به این اتفاق مربوط باشند؟
به چه آزمایش‌هایی نیاز دارم؟
آیا لازم است در بیمارستان بمانم؟
در حال حاضر به چه درمان‌هایی نیاز دارم؟ این درمان‌ها چه عوارضی دارند؟
آیا ممکن است این علائم را دوباره تجربه کنم؟
آیا نیاز به رعایت محدودیت‌های غذایی خاصی دارم؟ آیا لازم است فعالیت بدنی‌ام را کاهش بدهم؟
فوری مشاوره بگیرید
سوالاتی که احتمالا پزشک از شما می‌پرسد عبارتند از:
چه علائمی دارید؟
این علائم از چه زمانی شروع شدند؟
آیا درد به سایر قسمت‌های بدن سرایت می‌کند؟
آیا درد برای مدت کوتاهی با هر ضربان قلب بدتر می‌شود؟
از چه کلماتی برای توصیف درد خود استفاده می‌کنید؟
آیا فعالیت بدنی باعث بدتر شدن علائم می‌شود؟
آیا در خانواده سابقه مشکلات قلبی دارید؟
آیا اخیرا مشکل پزشکی داشته‌اید که به خاطر آن تحت درمان قرار بگیرید؟
پزشکی که با گوشی پزشکی کاردیولوژی لیتمن در حال معاینه قلب بیمار است
پزشک با معاینه بدنی و سوالاتی که می‌پرسد، علت علائم شما را تشخیص می‌دهد.
چگونه پزشک سندروم قلب شکسته را درمان می‌کند؟
هیچ درمان استانداردی برای کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو وجود ندارد. تا زمانی که دلیل علائم فرد مشخص نشود، برای درمان او از اقداماتی که برای حمله قلبی مناسب هستند استفاده می‌شود.
افراد مبتلا به کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو تا زمان بهبودی به مراقبت‌های حمایتی در بیمارستان نیاز دارند. این بیماران اغلب باید چند روز در بیمارستان بمانند. بهبودی کامل ممکن است حداقل سه تا چهار هفته طول بکشد. تقریبا چهار تا 6 هفته پس از بروز اولین علائم، اکوکاردیوگرام انجام می‌شود تا از بهبودی بیمار اطمینان حاصل شود.
بیماری که به دلیل ابتلا به سندروم قلب شکسته در بیمارستان بستری شده است و با پزشک صحبت می‌کند
افراد مبتلا به بیماری قلب شکسته باید تا زمان بهبودی در بیمارستان بستری شوند.
داروها
دارو درمانی از راه های درمان قلب شکسته است. داروها فشار روی قلب را کاهش می‌دهند و از بروز اپیزودهای بعدی بیماری جلوگیری می‌کنند. داروهایی که در درمان قلب شکسته کاربرد دارند عبارتند از: مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II، بتا بلوکرها، دیورتیک‌ها و رقیق‌کننده‌های خون (در صورت وجود لخته خون).
جراحی
جراحی که اغلب برای درمان حمله قلبی استفاده می‌شود، برای کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو مفید نیست. این روش درمانی عروق خونی مسدود شده را باز می‌کند. انسداد عروق در بروز سندروم قلب شکسته نقش ندارد.
آیا سندروم قلب شکسته قابل پیش‌گیری است؟
علت دقیق ایجاد سندروم قلب شکسته در برابر رویدادهای استرس‌زا هنوز به طور کامل مشخص نشده است و پزشکان همچنان در حال بررسی و تحقیق در این زمینه هستند. اما می‌توان چند تفسیر احتمالی برای این پدیده مطرح کرد.
یکی از تفسیرها این است که استرس شدید می‌تواند به عوامل فیزیولوژیکی منجر شود که در نهایت به آسیب قلبی منجر می‌شوند. در شرایط استرس، سیستم عصبی همراه با ترشح هورمون‌های استرس مانند آدرنالین و کورتیزول فعال می‌شود. این واکنش‌ها می‌توانند منجر به افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون و تغییرات در عرق‌زا و عملکرد عروق شوند. این تغییرات ممکن است در افراد آسیب‌پذیر باعث بروز سندروم قلب شکسته شوند.
علاوه بر این، فرضیه دیگر این است که استرس می‌تواند به عوامل روانشناختی مرتبط با سندروم قلب شکسته مانند افزایش فعالیت سامانه عصبی همراه با افزایش ترشح هورمون‌های استرسی و تأثیر آنها بر روی عملکرد قلب منجر شود.
درباره افرادی که حتی در غیاب رویداد استرس‌زا نشانه‌های سندروم قلب شکسته را تجربه می‌کنند، دلایل دقیق آن همچنان مورد بررسی قرار دارد. احتمالاً در این افراد، وجود عوامل پیش‌زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی از پیش موجود، عوامل ژنتیکی، اختلالات عصبی و روانی و یا حساسیت بیشتر نسبت به استرس می‌تواند دلیل این پدیده باشد. اما نیاز به تحقیقات بیشتر است تا به دقت مکانیسم دقیق آن مشخص شود.
در نتیجه، به دلیل عدم شناخت دقیق مکانیسم‌های ایجاد سندروم قلب شکسته و اختلافات بین افراد، راهکار مطمئنی برای پیش‌گیری از آن وجود ندارد. با این حال، برای کاهش خطر و حفظ سلامتی قلب، منظم بودن فعالیت‌های ورزشی، مدیریت استرس، رعایت یک رژیم غذایی سالم، انجام مشاوره و درمان روانشناختی، وپرهیز از عوامل ریسکی مانند سیگار کشیدن و مصرف الکل، و مراجعه منظم به پزشک برای بررسی وضعیت قلبی می‌تواند مفید باشد. همچنین، در صورت تجربه علائمی از جمله درد قلبی، ضیق نفس، ضربان نامنظم و علائمی که با قلب شکسته مرتبط هستند، بهتر است به طور فوری به پزشک مراجعه کنید.